Ingezonden brief van Jan Kok. Parool 11 mei 2022.

Bij veel huurders viel de aankondiging van een huurverhoging op de mat. Jan Kok begrijpt niet waarom het kabinet vasthoudt aan inkomensafhankelijke huurverhoging in tijden van inflatie en dalende koopkracht.

Uitroken van zogenaamd niet-passende huurders
Een huurverhoging van 50 of 100 euro: veel huurders schrokken zich de afgelopen weken rot. Waarom deze gigantische huurverhogingen? Omdat zij behoren tot die – door de overheid verfoeide – huurders van gereguleerde woningen die te weinig betalen in verhouding tot hun inkomen? Deze ‘goedkoop scheefhuurders’ worden al tien jaar geconfronteerd met inkomensafhankelijke huurverhogingen. Deze verhogingen werden in 2013 ingevoerd door het kabinet-Rutte II om zogenaamd niet-passende huurders uit hun woning te roken en richting vrijesectorhuur en koop te duwen.
Zo zou plaats gemaakt worden voor de mensen waar de gereguleerde huursector binnen deze beperkte visie op sociale huisvesting voor bedoeld is. Nieuwbouw van sociale huurwoningen zou dan minder nodig zijn en gereguleerde huurwoningen zouden worden verkocht en geliberaliseerd, om kopers te behagen en het bewierookte middensegment uit te breiden. Maar die vrijesectorwoningen en koophuizen waren voor de zogenaamde scheefhuurders vrijwel niet beschikbaar of betaalbaar. En dat werd met de jaren steeds erger.
Een jarenlange reeks inkomensafhankelijke huurverhogingen heeft ervoor gezorgd dat tal van huishoudens in een gereguleerde huurwoning wonen, maar een huur betalen die is uitgekomen boven de liberalisatiegrens (per 1 juli 2022 ligt die op 763,47 euro). Inmiddels gaat het al om ruim 51.000 huishoudens in een sociale huurwoning.

Snel de maximale huurprijs
Dat de huren van gereguleerde huurwoningen zo konden stijgen kwam doordat men vanaf 2011 de WOZ-waarde onderdeel maakte van het woningwaarderingsstelsel, ook bekend als de puntentelling. Daarmee is in bijvoorbeeld Amsterdam de maximale huurprijs enorm verhoogd. Dit leidde er tevens toe dat bij wisseling van bewoners gereguleerde huurwoningen nog vaker in de vrijesectorhuur verdwenen.

Inmiddels hebben Rutte en consorten een nieuwe versie van de inkomensafhankelijke huurverhoging uitgedokterd. Niet meer een opslag op de reguliere, percentuele huurverhoging, maar werken met absolute bedragen van 50 en 100 euro. Dat om zo snel mogelijk de maximale huurprijs te bereiken. Heel opmerkelijk: geen uitzonderingspositie meer voor AOW’ers en grote huishoudens.

Deze extreme versie wordt ingevoerd in een tijd dat vrijwel alle Nederlanders het financieel moeilijker krijgen. De prijzen stijgen snel, maar de lonen blijven daar ver bij achter. Daarnaast hebben we nog de inkomsten die niet toenemen, zoals de pensioenen, waarvan er vele al jarenlang niet zijn geïndexeerd.

Inmiddels is het kabinet er ook achter dat het aantal liberalisaties uit de hand loopt als gevolg van de doorwerking van de snel stijgende WOZ-waarden in de puntentelling. Daarom is besloten om per 1 mei in sommige gevallen het aandeel van de WOZ-waarde af te toppen tot 33 procent, de zogenaamde ‘cap op de WOZ’.

Hiermee worden 23.000 woningen voor de gereguleerde huursector behouden. Die woningen zouden anders bij nieuwe verhuur boven de liberalisatiegrens – en dus in de vrije sector – belanden. En 15.000 huurwoningen uit de vrije sector komen bij bewonerswissel weer onder de liberalisatiegrens, om zo terug te keren naar de gereguleerde huursector. Deliberalisatie! Het begin van een politieke ommekeer?

Sprankje hoop
Deze aftopping van de WOZ-waarde in de puntentelling biedt hoop voor sommige ‘scheefhuurders’. Vooral voor mensen die een hoge huur betalen voor hun relatief kleine, gereguleerde huurwoning met weinig voorzieningen in gewilde buurten.

Aan de slag dus met de huurprijscheck voor iedereen die hiervoor in aanmerking denkt te komen. Wellicht gaat die inkomensafhankelijke huurverhoging dan niet door. Sterker nog, misschien moet de huur wel worden verlaagd.

Het is onbegrijpelijk dat het kabinet vasthoudt aan deze extreme versie van de inkomensafhankelijke huurverhoging in tijden van slinkende koopkracht. Maar het koopkrachtargument geldt natuurlijk voor alle huurders. Vorig jaar was dat in coronatijd nog voldoende reden om de huren te bevriezen. Maar terwijl de situatie dit jaar in feite slechter is, zouden de huren nu wél kunnen worden verhoogd.

Een algehele huurbevriezing op 1 juli 2022 is daarom op haar plaats. De actiegroep Wij Weigeren de Huurverhoging gaat de strijd aan voor meerjarige huurbevriezing, tot 2026.